|
04/05/2019Điều gì khiến Ajax Amsterdam thu về khoản tiền khổng lồ 566 triệu USD từ phí chuyển nhượng cầu thủ kể từ mùa giải 2000-2001 theo thống kê của website Transfermarkt.
Lò đào tạo danh giá
Cựu cầu thủ Ajax, ông Danny Blind, người từng là HLV trưởng của đội tuyển Hà Lan có cuộc trò chuyện với phóng viên báo CNN tại phòng họp của CLB Ajax, nhắc lại lứa cầu thủ đã có những đóng góp lớn lao cho sự thành công của Ajax trong nhiều năm. Phải kể đến những cái tên như Johan Cruyff, Ruud Krol, Arie Haan và Johnny Rep góp công giúp Ajax đoạt 3 chức vô địch châu vào thập niên 1970. Rồi sau đó là Marco Van Basten và Frank Rijkaard tỏa sáng trong khoảng thời gian đầu những năm 1980 trước khi đến thời đại của Patrick Kluivert, Edgar Davids và Clarence Seedorf ở thập kỷ 1990.
Ajax Amsterdam gây bất ngờ khi vượt qua nhiều tên tuổi lớn châu Âu để góp mặt tại bán kết Champion League 2019. Đội bóng vừa có chiến thắng 1-0 trước Tottenham Hotspur tại bán kết lượt đi Champion League 2019. (Ảnh: Fanpage CLB)
Những cái tên kể trên đều được nhắc đến rất nhiều trong bóng đá thế giới và có một điểm chung là tất cả đều trưởng thành từ lò đào tạo của Ajax – nơi nổi tiếng vì sản sinh ra những cầu thủ nổi tiếng với trình độ kỹ thuật hoàn hảo. Học viện bóng đá ở thành phố Amsterdam này tiếp tục cho ra lò những tài năng trẻ tiềm năng nhất cho nền bóng đá hiện nay. Frenkie De Jong, Matthijs de Ligt và Justin Kluivert là những cái tên nổi bật nhất trong lứa cầu thủ vừa ra lò trong thời gian gần đây. Đã có khoảng thời gian bộ ba này được cho là bộ khung tương lai của Ajax. Nhưng việc giữ chân những tài năng trẻ ngày càng khó hơn khi giải vô địch Hà Lan không cạnh tranh được với những CLB giàu có khác ở các giải đá bóng Anh, Tây Ban Nha, Đức, Pháp và Ý.
Kluivert vừa chuyển tới Roma khi mới 19 tuổi với mức giá 19.54 triệu USD vào năm 2018 trong khi đó De Jong, 21 tuổi đã đồng ý chuyển đến chơi cho Barcelona với bản hợp đồng chuyển nhượng trị giá 85 triệu USD. Các CLB lớn khác cũng đang cạnh tranh khốc liệt để có được sự phục vụ của trung vệ De Ligt (19 tuổi) ở kỳ chuyển nhượng mùa hè này. “CLB luôn luôn có nguy cơ để tuột mất các ngôi sao trẻ sau khi được đôn lên đội một” – Blind chia sẻ. Con trai của ông là Daley Blind, được đào tạo từ lò Ajax và sau đó cũng có khoảng thời gian chuyển sang thi đấu cho Manchester United. Ông Blind đã thấy được những thử thách khi luôn luôn trong tình trạng phải xây dựng và củng cố lại đội hình sau khi những trụ cột lần lượt ra đi.
Rất ít các tài năng hàng đầu của Ajax gắn bó lâu dài với CLB. Đối với Giám đốc điều hành và cựu thủ môn Ajax – Edwin van der Sar, những thay đổi thực tế đã buộc CLB phải tìm cách thích nghi. Ngày nay, Ajax cung cấp một trường đào tạo toàn diện cũng như con đường đưa các tài năng xuất chúng đến với bóng đá chuyên nghiệp. Những cá nhân xuất sắc có thể kỳ vọng vào những bản hợp đồng chuyển nhượng tới CLB lớn khác với một mức giá tốt và cùng lúc đó những lứa cầu thủ trẻ tiếp theo sẽ cố gắng phát triển để lấp vào những chỗ trống đó. Các đội bóng tương tự như Ajax ở châu Âu như Benfica, Porto, Celtic và Anderlecht cũng đã áp dụng mô hình tương tự.
Theo phân tích dựa trên những con số từ UEFA bởi 21st Club, một công ty phân tích dữ liệu bóng đá, doanh thu kiếm được từ hoạt động chuyển nhượng của các CLB tăng từ 26% ở năm 2014 lên đến 38% trong năm 2017. Nhưng trong số đó có rất ít CLB thành công với mô hình này giống như Ajax, một yếu tố lớn trong sự thành công đó là nhờ vào sự hiệu quả của học viện đào tạo. Edwin van der Sar chia sẻ: “Chúng tôi không có sẵn các huyền thoại, chúng tôi tạo ra họ”, đồng thời cũng thừa nhận rằng CLB sẵn sàng đối mặt với việc phải mất đi 2 đến 3 trụ cột hàng năm. Điều cốt lõi đối với các cầu thủ trưởng thành từ hệ thống này đó là hết mình cống hiến cho Ajax trong khi còn thi đấu tại đây. “Đoạt danh hiệu, không phụ lòng CĐV và rồi chúng ta đều biết là bước ngoặt tiếp theo sẽ là chuyển đến chơi cho một CLB lớn”, trích lời Edwin van der Sar.
Ajax đã thu về khoản tiền khổng lồ 566 triệu USD từ phí chuyển nhượng cầu thủ kể từ mùa giải 2000-2001 theo thống kê của website Transfermarkt. Tuy nhiên không phải tất cả các cầu thủ được chuyển nhượng đều là sản phẩm của lò đào tạo trẻ. Ajax cũng tận dụng danh tiếng của CLB trong việc phát triển tài năng trẻ xuất chúng. Tháng 11 năm 2017, Van der Sar tới Trung Quốc để công bố bản hợp đồng hợp tác 5 năm với CLB bóng đá Quảng Châu R&F để phát triển học viện bóng đá mà báo chí Trung Quốc khẳng định là học viện bóng đá số 1 của Trung Quốc. Ajax cũng đồng thời mở trụ sở tại New York trong năm ngoái với mục đích tạo dựng những ảnh hưởng tích cực đến tương lai của bóng đá Mỹ và đồng thời kết nối các CLB tại Mỹ với thương hiệu Ajax.
Điều gì tạo nên khác biệt và thành công của lò đào tạo Ajax?
Lối chơi của Ajax không chỉ tôn thờ kỹ thuật và chiến thuật, mà nó còn đòi hỏi giá trị của cầu thủ phải có một sự phát triển bền vững. Tại Ajax, cầu thủ liên tục được đánh giá bởi tuyển trạch viên trưởng cho tường nhóm tuổi. Trung bình, cứ 30 trên 160 cầu thủ hay 1 trong 5 cầu thủ sẽ bị loại sau mùa đầu tiên tại học viện. Quá trình đánh giá dựa trên những báo cáo chi tiết mà CLB trao đổi với cả cầu thủ lẫn bậc phụ huynh của cầu thủ.
Học viện bóng đá trẻ của Ajax với tính cạnh tranh cao đã liên tục tạo ra các thế hệ tài năng cho CLB. (Ảnh: website CLB).
Việc trao đổi thông tin với phụ huynh của cầu thủ là điều cần thiết. Sau cùng thì mỗi cầu thủ trẻ được đào tạo ở Ajax đã trở thành một ngôi sao trong tiềm thức của chính cầu thủ ấy và theo ý kiến của phụ huynh cầu thủ trẻ đó. Tuy nhiên ở Ajax, cậu ta chỉ là một người học việc, chưa thể coi là một thành phẩm. Các kỹ năng cá nhân như khả năng kiểm soát bóng, xử lý tình huống một đối một (phỏng thủ lẫn tấn công), thái độ, độ linh hoạt, khả năng phối hợp tốt với đồng đội và nghe theo chỉ đạo của HLV đều được đo lường và đánh giá đều đặn.
Với hệ thống phát triển và đào tạo của Ajax, những yêu cầu và đánh giá còn vượt quá cả nhu cầu của đội bóng. Ví dụ, tại hầu hết các CLB khác, những cầu thủ thuận chân trái thường được coi trọng và giữ lại vì sự khan hiếm các cầu thủ thuận chân trái. Nhưng ở Ajax, số lượng cầu thủ thuận chân trái thậm chí còn nhiều hơn một phần vì sự chú trọng vào kỹ thuật, đồng nghĩa với việc chất lượng tuyển chọn được đẩy lên rất cao.
Ảnh: website CLB
Điểm khác biệt trong quá trình đào tạo của Ajax là sự khắt khe trong quá trình lựa chọn. Các đội trẻ ở CLB bao gồm 16 cầu thủ lựa chọn theo chân thuận. Bốn cầu thủ chân phải được sắp sếp chơi ở vị trí 2,6 và 7 còn bốn cầu thủ thuận chân trái chơi ở vị trí 5,8 và 11. Nhóm ba cầu thủ sẽ bù vào vị trí 3 và 4 còn ba cầu thủ còn lại cạnh tranh cho vị trí 9 và 10. Hệ thống này được áp dụng cho đội U10 đến đội chính ở Ajax, bảo đảm rằng mỗi cầu thủ có thể chơi tốt ở 3 vị trí khác nhau trong quá trình phát triển tại CLB.
Do việc tuyển chọn tại Ajax khắt khe, chất lượng đầu của các tài năng của CLB cũng rất cao. Phần lớn nhờ vào mô hình đánh giá cầu thủ TIPS của Ajax. T nghĩa là Technique (kỹ năng), I là Insight và Intelligence (sự thấu hiểu và sự thông minh), P là Personality (cá tính) và S là Speed (tốc độ). Tại một CLB như Ajax, hệ thống đòi hỏi cầu thủ phải hoạt động như một mắt xích trong một bộ máy lớn, nhưng với khả năng chơi bóng nhanh, sáng tạo. Điểm khác biệt lại không phải là kỹ năng, điều mà có thể cải thiện (luyện tập 10000 lần đỡ bóng 1 ngày), mà là sự thông minh, cá tính và tốc độ của cầu thủ. Tại cả 2 lò đào tạo La Masia của Barcelona lẫn De Toekomst của Ajax, sự đánh giá nghiêm ngặt đến mức nó được gói gọn trong một bộ khung phức tạp mà hầu hết các cầu thủ trẻ sẽ không bao giờ nắm hết được.
Chăm lo văn hóa cho cầu thủ trẻ
Ajax có hệ thống trường học cho các cầu thủ trẻ để rèn luyện không những trên sân cỏ mà cả ngoài sân cỏ, đồng thời sản sinh ra các cầu thủ thông minh để có thể hiểu lối chơi của Ajax. Các cầu thủ trẻ sẽ được quản lý tốt hơn và sẽ được can thiệp để cân bằng giữa việc theo đuổi giấc mơ bóng đá và học văn hóa. Quan trọng hơn, các cầu thủ sẽ luôn có được các tấm bằng văn hóa làm chỗ dựa trong trường hợp không thành công với sự nghiệp bóng đá, mở ra nhiều cơ hội khác trong tương lai.
- PVF lược dịch từ CNN và These football times